Đề cương Văn Hoá Việt Nam

Câu 1: Văn hoá theo nghiã hiẹp là tri thức, lối sống.
Vh theo nghĩa rộng là phong tục, tập quán,tín ngưỡng, tôn giáo, luật pháp, ngôn ngữ..., nghĩa là những gì làm nên đặc trưng, đặc tính của 1 dân tộc.
-> Văn Hoá là toàn bộ các giá trị vật chất, tinh thần do con người sáng tạovà đc tích luỹ qua vá trình hoạt động thực tiên.
* Các Đặc Trưng:
- Tính hệ thông: gắn kết các giá trị văn hoá thành 1 thể thống nhất, BAO trùm lên toàn bộ mọ hoạt động của Xh,
+ tăng độ ổn địng của xã hội, cung cấp cho xã hội những phương tiện ứng phó với môi trường tự nhiên và xã hội mình,
+ đó là nền tảng xã hội.
- Tính giá trị
+ Theo mục dích : GT vật chất - GT tinh thần
+ Theo ý nghĩa: GT sủ dụng - Gt đạo đức - GT thẩm mỹ
+ Theo thời gian: GT vĩnh cửu - GT nhất thời.
-> khi xem xét một hiện tượng có văn hoá hay không văn hoá phải căn cứ vào cá giá trị
- Tính nhân sinh:Giứp phân biệt một hiện tượng xh do con người tạo ra với hiện tượng tự nhiên
VH chính là cái tự nhiên + tác động của con nguời ->Nhân sinh
-> gắn kết và liên hệ con người với con người.
- Tính lịch sủ: Vh đc hình thành trên bề dày lich sử, qua thời gian, tích luỹ qua nhiều thế hệ, chỉ ra trình độ phát triển của nhânloại. Tính ls buộc Vh tự điều chỉnh, phân bố, chắt lọc qua quá trih hình thành phong tục, tập quán, nghi lễ, pháp luật..
* Chức năng VH
- 4 Chức năng ứng với4 giá trị kể trên : Cn diều chỉnh, giao tiếp, giáo dục
* PHân Biệt VH - V Minh - VHiên - VVật
-- Vh Với VM
Vm là trình độ phát triển nhất định. Trong khi văn hoá là toàn bộ lịc sủ thì văn minh là 1lát cẳt đồng đại, cho biết trình độ phất triển của Vh
- Vh mang giá trịvật chất và tinh thần thì VM chỉ mang giá trị vật chất
- Phạm vi ảnh hưởng: VH mang tính đân tộc, vm mang tính quốc tế.
- Nuồng gốc: Vh gắn với phươg đông nông nghiệp, vm gắn với phương tây đôthị
-- Vh- VHiến- Vvật
Vhiến là truyền thống văn hoá lâu đời
V vật là truyền thống văn hoá thể hiện ở nhân tài hay di tích lịch sử
V Hiên + Văn vậtlà bộ phậncủa Vh

Câu 2
1. Lớp VH bản địa ( từ cách đây 40 - 50 vạn năn cho tới KT I tcn)
a, Vh thời tiền sử : VHúi đọ, văn hoá hoà binh, vh đa bút..
tại đây phát hiện các côg cụ sx, cho thấy sự ra đời của nghề trồng lúa nước,
b, Vh Văn lang - âu lạc ( giữa tk III, tcn)
Đầy là gia đoạn đồ đông tới đầu gđ đồ sắt, ứng với 3 tt Vh lớn; Vh đông sơn, sa huỳnh, đồng nai
*Vh đông sơn
- Vh nông nghiệp pt, trồng lúa nước 1 năm 2 vụ, thuần dưởng gia súc
- đúc đồng : tạo trốg đồng, chế tạo vũ khí đồng
- Rèn sát
- Trang trí hoa văn, ca hát, chế tác nhạc cụ, trang phục
- Tư duy theo kỉêu Lưởng Phân
- Sắng tạo chư viết
* Sa Huỳnh ( từ TT huế tớinđông nam bộ)
tương tự như các vũng văn trên thêm biết chế tạo đàn đá, làm gốm
2, lớp Vh giao lưu trung hoa và khu vực
a, thời bắc thuộc và chống bắc thuộc ( khởi đàu công nguyên tới năm 938)
- các cuộc kháng chiến chống giăc:..
- Sự lụi tàn của Vh văn lang - âu lạc, Vh TQ tryền vào nhanh chóng
- Văn hoa TQ thâm nhập nhưng rất khó khăn, Nho giáo chưa có chỗ đứng
- Nhân dân ta bắt đầu việt hoá và tiếp biến cọn lọc ( dẫn chứng)
b, VH đại việt
Nổi bật qua các thời kỳ;
Thời lý - Trần: Thời kỳ pt nhất của Phật giáo
Nho giáo chính thức đc tiếp nhận
Đạo giáo bắnđầu du nhâp
==> Tam Giáo Đồng Nguyên
=> Vh VN pt rực rỡ, nhà nc mở quốc tử giám chăm lo học hành thi cử. Lấy chứ Hán làm văn tự chính. chữ nôm phát triển -> vănhọc
Thời Lê: nho giáo phát triển cực thịnh, trở thành quốc giáo, giáo dục có nhiều bức đổi mới ( dẫn chứng)
3 Vh giao lưu phương tây
a, Vh đại nam ( từ thời chúa Nguyễn tới cuối thời kỳ chống pháp)
- giao lưu Vh việt - Pháp
- Giao lưuvh với các nc phương tây
Các đăc điểnm; Lãnh thổ đựoc thống nhât
Nho giáo đc dựng lại nhưng mau chóng phai dần
Tiếp thu văn hoá nhân loại, đặc biệt vh phương tây: ý thức cá nhân pt, đô thị pt...
b, Văn Hoá hiện đại ( 30-40 tới ktXX)
Triết học biện chứng với lối tư duy phân tích đã bổ sung cho cáh phân tích tổng hợp cũ
đô thị pt mạnh, quá trình cnh - hiện đh pt mạnh
chữ quốc ngư ra đời
c, sự tác động
- Vật chất: các nhành công nghiệp hình thành
Kiến thức phương tây trong xây dựng
Giao thông đường bộ ( dẫn chứng)
- Tih thần: giai cấp mới xuất hiện, tiếp thu tư tưởng mới ( tt mác - lênin và tt hồ chí mình)
Chữ quốc ngữ. văn học pt, báo chí..

Câu 3 2 quy luật Âm - Dương
QL1: không có gì âm hoàn toàn, cũng không có gì dương hoàn toàn, trong dương có âm trong âm có dương
QL2: Âm dương gắn bó mật thiết, luôn luôn chuyển hoá cho nhau. Âm tới cực độ thì sinh ra dương và ngược lại.
Câu 4 Tín ngưỡng phồn thực ( sinh = đẻ, thực = nảy nở) Chính là sự sùng bái sự sinh sôi nảy nở của tự nhiên và của con người.
- Các đặc trung : - Gắn bó với tự nhiên và với cư dân nônmg nghiệp lúa nước
- Thể hiện rõ âm dương ngũ hành
- Đề cao nữ tính
- Đề cao tập thể
- Thờ Sinh thực khí ( Sinh = đẻ, thực = nảy nở, khí = công cụ ) Thờ cơ quan sinh dục, hành vi giao phối.
Câu 6 Tín ngưỡng là hệ thống các niềm tin mà con người tin vào để giải thích thế giới và để mang lại sự bình an cho cá nhân và cộng đồng (tín ngưỡng là niềm tin, sự ngưỡng vọng của con người vào những cái "siêu nhiên")
Tín ngưỡng sùng bái con người:
Biểu hiện: con người đc thần thánh hoá qua linh hồn và hồn vía
thờ cũng tổ tiên
thời cũng thể công
thờ thành hoàng
thờ tổ nghề, vua tổ, thờ Tứ bất tử ( tản viên, thánh gióng, chử đồng tử, liễu hạnh)